Gazi ve İnkılâp

Mahmut Soydan, II. Meşrutiyet, Millî Mücadele ve Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının ilginç bir simasıdır. II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı şehzadelerinin eğitiminden sorumluydu. Millî Mücadele döneminde Mustafa Kemal Paşa’nın refakat/emir subaylığı görevinde bulundu. TBMM’de dört dönem milletvekilliği yaptı. 1924 yılında İş Bankası’nın kurucuları arasında yer aldı ve yönetim kurulu başkanlığına getirildi. Fakat Mahmut Soydan daha çok gazeteciliğiyle tanındı.

Soydan’ın aktif gazeteciliği 1924 yılında başyazarı olduğu Hâkimiyet-i Milliye’yle başlamaktadır. Hâkimiyet-i Milliye, 1920 yılında Ankara’da yayın hayatına başlayan bir gazeteydi. Mahmut Soydan, bununla yetinmedi ve 1926 yılında İstanbul’da Milliyet gazetesini kurdu. Milliyet yeni rejimin İstanbul’daki sesiydi. Bununla da yetinmedi, 1930 yılında Politika gazetesini çıkarmaya başladı. Bütün bu süreçte Hâkimiyet-i Milliye başyazarlığını da sürdürdü.

Mustafa Kemal Paşa’ya ve çevresine yakınlığı dolayısıyla, Mahmut Soydan’ın gerek yorum yazılarını gerekse haberlerini, daima yönetimin sesi olarak değerlendirmek mümkündür. Nitekim, 1929-1930 yıllarında yazı dizisi olarak Milliyet’te yayımlanan Gazi ve İnkılâp, Cumhuriyet’in kurucusu Atatürk’ün, girişeceği reformların ilk dillendirildiği konuşmalara dayanmaktadır. Bu konuşmaların, 1929’da Mahmut Soydan yorumuyla sunuluşudur demek daha doğru olur. Soydan, Atatürk’ün izniyle yayımladığı Gazi ve İnkılâp kapsamındaki metinleri aynen aktarmamış, kendi gözlem ve yorumlarını, kimi zaman da eleştiri ve cevaplarını da ilave etmiştir.